طراحي اتاق تميز

در حال حاضر طراحي اتاق تميز به دو صورت انجام مي گيرد .

الف ) سنتي  (Conventional Clean Room)

در اين نوع طراحي هواي تميز ( هوايي كه درجه تميزي آن در حد استاندارد مورد نظر است ) در داخل اتاق توزيع و با آلودگيها مخلوط مي گردد و سپس به سمت خارج كشيده مي شود .

ب ) جريان آرام (Laminar – Flow Clean Room )

در اين نوع طراحي هوا در يك مسير مستقيم از ورودي به خروجي با كمترين مخلوط شدگي و يا آشفتگي (turbulence ) حركت مي كند .

الف ) اتاق تميز سنتي :

در اين نوع طراحي هواي تميز از كانالي مشخص از سقف وارد اتاق مي شود . اين جريان هوا از يك مسير پيش بيني شده اي پيروي نمي كند هوا از داخل به سمت ديواره هاي اتاق و نقاط مكش پخش مي شود . در اين عمليات يك اختلاط بين هواي تميز ورودي و ذرات گرد و غبار صورت مي گيرد و تمام ذرات گرد و غبار موجود تمايل دارند در تمام حجم اتاق توزيع شوند . اگر عمل مخلوط شدن كامل انجام گيرد ، تمركز گرد و غبار اوليه به طور تصاعدي از بين مي رود اما در عمل به علت وجود گوشه هاو كنجها و در حالت كلي Dead Pockets سرعت تلاشي ممكن است بسيار كاهش پيدا كند . جريان هواي تميز به علت قایم و تيز بودن اين نقاط نمي تواند وارد آنها شود و با ذرات گرد و غبار مو جود در آنجا مخلوط شود و از اتاق خارج شود . اين ذرات در اين نقاط باقي مي مانند و بعدا بر اثر يك آشفتگي كه در جريانهاي هوا به دلايل مختلف مثل فعاليت و حركت افراد ممكن است اتفاق بيفتد ،‌جريان هوا وارد اين نقاط مرده هوايي شده و ذرات موجود در آنها را معلق مي كند كه باعث افزايش آلودگي مي شود .

جهت رعايت پنج اصل ذكر شده رعايت موارد زير ضروري است.

-        با توجه به مطالبي كه ذكر شد يكي از مهمترين كارهايي كه در طراحي يك اتاق تميز بايد موردتوجه قرار گيرد ، كاهش و يا در صورت امكان حذف هر گونه نقاط مرده هوايي مي باشد . براي رسيدن به اين منظور بايد وسايل و لوازم اتاق طوري باشد كه اولا خود وسايل داراي كمترين Dead Pockets باشند و ثانيا چيدمان آنها تا جاييكه امكان دارد طوري باشد كه جلوي جريان هوارا نگيرد ، به عبارتي ديگر يك مسير مشخص از ورودي به خروجي وجود داشته باشد .

-        تعبيه مكاني به نام  Air Lock  براي افرادي كه وارد اتاق مي شوند و همچنين تعبيه مكاني با نام Pass Box براي تجهيزاتي كه وارد اتاق مي شوند .

-        در  Air Lock يك روش دوش هوا با فشار زياد وجود دارد كه افراد قبل از پوشيدن لباسهاي مخصوص و بعد از پوشيدن آن در اين اتاق دوش هوا مي كيرند و سپس وارد اتاق مي شوند . در Pass Box دستگاهي مانند جارو برقي مخصوص وجود دارد كه تجهيزات قبل از ورود به اتاق تميز در اين اتاق و توسط ايت دستگاه كاملا تميز مي شوند

-        در طراحي و ساخت اتاق تميز ( طبق اصل 1 طراحي ) براي تهيه هواي تميز ورودي و كاهش تعداد ذرات آ» تا درجه تميزي مورد نظر اتاق بايد از يك پيش فيلتر و يك فيلتر با بيشترين بازده موجود و با يك نسبت بالا از هواي برگشتي استفاده نمود .

در حال حاظر فياتر هايي با نام (High Efficiency Particulate Air) HEPA Filter با بازده 99.97% و فيلتر ذرات با قطر 0.3µm و (Ultra Low Penetrate Air) ULPA Filter با حداقل بازده 99.97% در فيلتر كردن ذرات تا قطر 0.12µm توانسته اند مشكلات را تا حد بسيار زيادي در اين زمينه رفع كنند . شكل (2) سيستم تهويه اتاق تميز را نشان ميدهد .

-        مواد بكار رفته در ساختمان اتاق تميز از قبيل مواد و مصالح بكار رفته در ساخت ديوارها و كف و سطوح مختلف بايد صاف باشد و قابليت رفع آلودگي را داشته باشند و جايگاهي براي ذخيره گرد و غبار و آلودگي نباشد و در مقابل رطوبت مقاوم و نفوظ نا پذير باشند .

ب ) اتاق تميز جريان آرام :

در بعضي مواقع مخصوصا در مواقعي كه در اتاق تميز عملياتي انجام مي شود كه توليد ذره زيادي كند ديگر شيوه طراحي سنتي جواب گو نمي باشد . در سال 1961 با طراحي اوليه اتاق تميز از يك ديوار يا سقف وارد و پس از عبور از يك مسير مستقيم به ديوار يا سقف مخالف خود مي رسد . در صورتي كه ما هيچ مانعي نداشته باشيم تمام هواي اتاق با يك جريان آرام (با يك اختلاط بسيار كم يا بدون هيچ اختلاطي)به سمت بدنه (ديوار خروجي ) حركت مي كند . اين نوع اتاقهاي تميز ،‌سيستم هاي هوايي بزرگتر و گران قيمت تر نسبت به حالت سنتي دارند و از آنجايي كه تخليه ذرات معلق نسبتا سريع است اين امكان را ايجاد كرده كه خيلي از محدوديتها و پشتيبانيهايي كه در اتاق سنتي اعمال مي شود ،‌از بين برود و در نتيجه صرفه جويي در زمان و هزينه كارها مي تواند جبران قيمت بالاي تجهيزات را بنمايد .