هيدروکربن هاي سير شده

در پناه اوزون

    آلوتروپ (دگر شکل): شکل های مختلف یک عنصر که در تعداد اتم یا ساختار متفاوت هستند
            مانند O₂ و  O₃  یا الماس Cو گرافیت C

1-   اوزون آلوتروپ  اکسیژن  و مولکولي سه اتمي با فرمول O₃ است .

2-   بيش از 90% همه ي اوزون در فاصله 1۵ تا 50 کيلومتري سطح زمين جمع شده است .

3-   اوزون تابش فرا بنفش خورشيد را که براي انسان مضر است جذب کرده و آن را تبديل به تابش فرو سرخ مي کند که براي انسان ضرري ندارد. 

4-   اندکی تابش فرابنفش برای سلامتی لازم است اما مقدار زیاد آن بسیار خطرناک است و باعث آفتاب سوختگی و سرطان می شود .

5-   لایه ی اوزون ناحیه ای از استراتوسفر است که اوزون در آن جا بیش ترین غلظت را دارد .

6-   غلظت اوزون در بین ppm1 تاppm  3 متغیر است.

7-   یکای دابسون (DU) ضخامت لایه ی فرضی از گاز اوزون برحسب cm 1000/ 1 است .

8-   اگر در فشارatm 1 همه ی مولکول های اوزون را روی سطح زمین جمع کنیم لایه ای به ضخامت mm 3 تشکیل می دهد.

9-   لایه ی اوزون حدود 99% از تابش فرابنفش را به دام می اندازد.

در پناه اوزون

    آلوتروپ (دگر شکل): شکل های مختلف یک عنصر که در تعداد اتم یا ساختار متفاوت هستند
            مانند O₂ و  O₃  یا الماس Cو گرافیت C

1-   اوزون آلوتروپ  اکسیژن  و مولکولي سه اتمي با فرمول O₃ است .

2-   بيش از 90% همه ي اوزون در فاصله 1۵ تا 50 کيلومتري سطح زمين جمع شده است .

3-   اوزون تابش فرا بنفش خورشيد را که براي انسان مضر است جذب کرده و آن را تبديل به تابش فرو سرخ مي کند که براي انسان ضرري ندارد. 

4-   اندکی تابش فرابنفش برای سلامتی لازم است اما مقدار زیاد آن بسیار خطرناک است و باعث آفتاب سوختگی و سرطان می شود .

5-   لایه ی اوزون ناحیه ای از استراتوسفر است که اوزون در آن جا بیش ترین غلظت را دارد .

6-   غلظت اوزون در بین ppm1 تاppm  3 متغیر است.

7-   یکای دابسون (DU) ضخامت لایه ی فرضی از گاز اوزون برحسب cm 1000/ 1 است .

8-   اگر در فشارatm 1 همه ی مولکول های اوزون را روی سطح زمین جمع کنیم لایه ای به ضخامت mm 3 تشکیل می دهد.

9-   لایه ی اوزون حدود 99% از تابش فرابنفش را به دام می اندازد.

10-                      چرخه ی اوزون :    فروسرخ+ O₂ + O    D     O₃   + فرابنفش

11-                      تخريب  لايه ي اوزون: هر عاملی که در چرخه ی اوزون اختلال ایجاد کند ، تولید دوباره اوزون را به مخاطره می اندازد .

12-                      CFC ها يا کلرفلو ئوروکربن ها که از آن ها به عنوان پيشران در افشانه ها و گاز سرمازا در يخچال و کولر گازی استفاده مي شود از عوامل تخريب کننده لايه ي اوزون هستند

13- CFC ها يا کلرفلو ئوروکربن ترکیباتی هستند که از اتصال اتم های کلر  فلوئور و کربن ساخته شده اند

14-  معروف ترین CFC ها  11 (CFCl₂) CFCو 12CFC (CF₂Cl₂) با نام تجاری فریون به فروش می رسند .

15- در سال 1985 حفره ای بر فراز قطب جنوب مشاهده شد . و امروزه در قطب شمال حفره ای شناخته شده است.

16- بر اثر تابش فرابنفش ،مولکول های CFC می شکنند و اتم کلر ایجاد می شود هر اتم کلر بیش از 100000 مولکول اوزون را نابود می کند .

17-  در سال  1987 سازمان ملل توافق نامه مونترآل را برای متوقف کردن تولید و فروش مواد تخریب کننده تهیه کرد.

آلودگی هوا :

1- بر اثر دود خودروها ، نيروگاه هاي برق يا صنايع و کارخانجات مختلف بوجود آمده است .

 2-  فرآيند هاي طبيعي مثل فوران هاي آتشفشاني ، طوفان هاي صحرايي و گازهاي مرداب ها .

 اوزو ن تروپوسفری :  مقادیر کم اوزو ن در لايه تروپوسفر ، باعث سوزش چشم و مقادر زیاد باعث تورم ریوی ، خون ریزی و مرگ می شود . سخت شدن و ترک تایر خودرو ها و قطعات لاستیکی کاهش میزان فراورده های کشاورزی به ویژه گوجه فرنگی

 اوزون ترپوسفري بر اثر تابش پرتوهاي خورشيدي بر مولکولهاي NO₂ بوجود مي آيد . 

              O  +  à  NO   نور خورشيد+   NO₂

              O₃ à     O₂  +   O

مه دود فوتوشیمیایی : نوعی آلودگی که بر اثر تابش نور خورشید بر اکسید های نیتروژن ایجاد و هوا را قهوه ای می نماید

اثرات باران اسیدی :

1-   تخریب تدریجی مجسمه ها و بناهای مرمری

2-   اسیدی کردن آب دریاچه ها و ایجاد شرایط دشوار و گاهی مرگ آور زندگی آبزیان

3-   حل شدن مواد معدنی به ویژه یون های منیزیم و کلسیم و کاهش حاصل خیزی خاک

بخش ۳                                منابع طبيعي و  و انواع آن

منابع طبیعی : منابعی که طبیعت به رایگان در اختیار انسان گذاشته است .

 منابع  تجديد پذير : منابعی که خود را به طور طبیعی ترمیم و تکمیل می کنند : آب و خاک و گیاهان ، جانوران  و چشم اندازهای طبیعی 

تجدید ناپذیر : سرعت تشکیل یا جایگزین شدن ، چنان آهسته است که تأثیر چندانی بر مقدار آن ها ندارد : مانند مس ، نفت و آلومينيم

 منابع شيميايي : مواد شیمیایی که از هواکره( نيتروژن ، اكسيژن ، آرگون )- آب کره( آب و برخي مواد معدني) و سنگ کره (نفت و كانه هاي فلز دار) به دست مي آیند .

? بخش بیرونی یعنی لایه ی نازک خاک و سنگ ، تمام مواد خام مورد نیاز برای خانه سازی و لوازم مورد نیاز را فراهم می کنند

?بسياري از منابع مهم به طور يك نواخت در سراسر جهان توزيع نشده اند و هيچ رابطه اي هم ميان اين منابع و و سعت يك سرزمين يا جمعيت آن وجود ندارد .

قانون پايستگي ماده : اتم ها ي موجود در كره ي زمين ، بر اثر واكنش هاي شيميايي از بين نمي روند ، بلكه تنها از يك آرايش به آرايش ديگر ي در مي آيند.

قانون پايستگي جرم : دريک واکنش شيميايي جرم نه به وجود مي آيد و نه از بين مي رود مجموع

مجموع جرم واکنش دهنده ها =  مجموع جرم فرآورده ها

مول : به تعداد ۱۰^۲۳×۶/۰۲۲  از هر ذره مانند  اتم ، مولکول یا یون يک مول گفته مي شود .

عدد آووگادرو :   به عدد  ۱۰^۲۳×۶/۰۲۲ گفته می شود .

اتم گرم  :جرم يک مول اتم  را يک اتم گرم مي گويند .

مولکول گرم:  جرم يک مول مولکول   را مولکول گرم مي گويند .

جرم مولی : جرم یک مول از هر ذره را جرم مولی می گویند . g.mol^-1

? با توجه به جرم اتمي عناصر مي توان جرم مولي يا مولکول گرم يک ماده را حساب کرد مثلاً جرم مولکولي CO₂ مساوي است :
گرم بر مول ۴۴ = (۱۶×۲) + ۱۲= مولکول گرم CO₂    ( 16=جرم اتمي اکسيژن  ،   12=جرم اتمي کربن  )

جدول تناوبي : مندليف دانشمند روسي عناصر را با توجه به خواص آنها به ترتیب افزایش  جرم ، کنار هم قرار داد به طوری که عنصر های مشابه زیر هم هستند . اين جدول هنوز هم مورد استفاده است .

گروه يا خانواده ي: ستون هاي عمودي جدول شامل عناصري است که خواص مشابه دارند ، آن ها را گروه يا خانواده ي عناصر ها مي نامند .

فلزهای قلیایی : به عنصر های گروه یک جدول تناوبی گفته می شود .

تقسیم بندی عنصر های جدول تناوبی :

 عنصر ها را بر اساس شباهت ها و تفاوت هاي خواص آنها به سه  دسته ي فلزها ، شبه فلز و  نافلزها طبقه بند ي مي کنند .

 الف)  فلز ها :

1- نقطه ی ذوب و جوش بالایی دارند .       2-  چکش خوارند و با خم کردن و کشیدن شکل می گیرند 3- رسانای گرما و جریان برق هستند .    4- سطح براق و درخشانی دارند.

ب) نافلزها :

1- بیش تر آن ها نقطه ی ذوب و جوش پایینی دارند .  2-  سطح کدر و مات دارند.

3- در حالت جامد شکننده اند.                               4- عایق جریان برق و گرما هستند .

ج) شبه فلز ها : تعداد اندکي ازعنصرها خواصي بين خواص فلزها و نافلزها دارند که به اين عنصرها شبه فلز مي گويند . مانند آرسنیک

پيشگويي خواص عناصر : مندليف توانست برخي ويژگي هاي مهم يک عنصر را از روي خواص اصلي خانواده اي که در آن قرار دارد پيشگويي کند . براي مثال  سدیم فلزی نرم ، قابل برش با چاقو پیش بینی می شود پتاسیم همین ویژگی ها را داشته باشد.

?بعضي ا زخواص يک عنصر مانند نقطه ی ذوب و جوش را مي توان با ميانگين گرفتن از خواص دو عنصر بالا و پايين آن عنصر تخمين زد .

?عناصري که در يک خانواده قرار دارند ترکيبات مشابهي را پديد مي آورند . مثلاً اگر فرمول آلومینیوم اکسيدAl₂O₃  باشد فرمول  آلومینیوم سولفيدAl₂S₃ می شود زیرا  گوگرد و اکسیژن در یک گروه هستند.
خواص عنصرها : بسياري از خواص عنصرها به تعداد الکترون ها در اتم هاي آن ها و چگونگي آرايش اين الکترون ها در اطراف هسته ي اتم بستگي دارد .

واکنش پذيري : هرچه  يک ماده سريع تر وارد يک واکنش شيميايي معين شود مي گوييم واکنش پذيري آن ماده بيشتر است مثلا واکنش پذیری پتاسیم از سدیم بیش تر است.

خواص فيزيكي و شيميايي مواد :  به ذره هاي سازنده و نيروي جاذبه بين آن ها وابسته است

بهبود خواص مواد: بسیاری از خواص ماده را به دو طریق بهبود می بخشند .

1-   مخلوط کردن با سایر مواد

2-    ايجاد تغييرات در سطح اتم ها و مولكول ها به علت گسترش همه جانبه دانش شيمي

مغز مداد : به طور عمده گرافيت است و با درجات مختلف سختي وجود دارد  . مداد سخت نمره 4 خطوط بسيار كم رنگ و مداد نرم نمره 1 خطوط پر رنگ دارد هر چه خاك رس بيش تر مداد سخت تر است.

پلي اتيلن : مي تواند  مانند شيشه سخت و شكننده باشد و يا نرم و تاشو

پني سيلين : در طبيعت به وسيله يك كپك توليدمي شود كه يك پادتن يا آنتي بيوتيك است و توسط شيميدان ها دست كاري و اصلاح شده است

با زباله هاي شهري و صنعتي چه مي كنند؟

1-   دور از مناطق مسكوني به طور بهداشتي دفن مي كنند

2-   فاضلاب شهري و صنعتي را تصفيه مي كنند تا مواد خطرناک آن وارد محیط زیست نشود.

3-   زباله هاي جامد قابل سوختن را در دستگاه هاي زباله سوز مي سوزانند (انرژي حاصل از آن براي توليد برق مصرف مي شود )

4-   زباله هايي مانند كاغذ، شیشه ، پلاستیک و فلزها را بازگرداني مي كنند.

5-   زباله هايي مانند مواد شيميايي سمي و مواد پرتو زا را انبار مي كنند.

  زباله هاي شهري و راه هاي دفع آن

بخش عمده اي از زباله هاي شهري مانند پسماند مواد غذايي و کاغد ، زيست تخريب پذيرند ، يعني اين مواد پس از مدفون شدن در خاک ، در غياب هوا ، به وسيله ي موجودات ذره بيني به مواد ساده تري تجزيه مي شوند .

 زيست گاز (بيوگاز) : از تجزيه ي مواد زيست تخريب پذير ، زيست گاز (بيوگاز) توليد مي شود که به طور عمده متان ، کربن و دي اکسيد است.

کاربرد زیست گاز : از سوزاندن زيست گاز مي توان براي توليد انرژي و نيروي برق استفاده کرد .

?متان و کربن دي اکسيد هر دو گاز گلخانه اي هستند اما اثر متان ۲۵ برابر کربن دي اکسيد است . پس بهتر است به جاي متان موجود در زيست گاز ، محصول احتراق آن يعني کربن دي اکسيد وارد هوا کره شود .

  چگونه مي توان عمر منابع تجديد ناپذير را طولاني کرد ؟

۱- بازنگري در مصرف   : اصلاح عادت های فردی و اجتماعی در استفاده از وسایل

۲- کاهش ميزان مصرف : کم کردن مصرف
۳- باز به کاربردي مواد  : استفاده مجدد از وسایل

۴- بازگرداندن  :    باز یافت مواد و تهیه ی وسایل تازه از آن ها

5- جايگزينی :  پيداکردن جايگزين مناسب مانند استفاده از رشته هاي نوري به جاي کابل هاي مسي در شبکه هاي ارتباطي استفاده مي شود.

  زباله هاي جامد : عمده زباله هاي جامد در يک کشور پيشرفته صنعتي عبارتند از :
۱- کاغذ و مقوا که يک منبع تجديد پذير وزيست تخريب پذير است . 36%     ( در تهران 9 % )
۲- مواد پلاستيکي که از نفت بدست مي آيند و تجديد ناپذيرند و زيست تخريب شدنشان بسيار کند است . 7%
۳- شيشه  8% که تجديد ناپذيرند .         ۴- پسماند مواد غذايي 9%   ( در تهران 70 % )

 ۵- چوب   4%                                 6-  فلز 9%
و ديگر زباله هاي جامد که از اين مجموعه کاغذ و مقوا و مواد پلاستيکي وشيشه و آلومينيم قابل بازگرداني اند .  

علت بازگرداني در كشور هاي پيشرفته :

1-   مناسب بودن  خواص آنها براي بازگرداني 2-   فناوري لازم براي بازگرداني آن ها در اختيار است

3- بازگرداني آنها از نظر اقتصادي به صرفه است                

 4- از راه بازگرداني اين مواد ، طول عمر منابع اوليه ي آن ها افزايش مي يابد.

  زباله هاي پلاستيکي و بازگرداني آنها

1- زباله هاي پلاستيکي 7% جرمي و 30% حجمي زباله هاي جامد را تشکيل مي دهند

2-  اين مواد يا زيست تخريب پذير نيستند يا تخريب آنها بسيار آهسته است .

3-  بازگرداني زباله هاي پلاستيکي از نظر حفظ محيط زيست اهميت زيادي دارد

4- بازگردانی  اين مواد  باعث افزايش طول عمر ذخاير نفتي که تجديد ناپذيرند مي شود .

5-  از پلاستيک هاي بازيافت شده در ساختمان سازي ، صنايع بسته بندي ، ساخت ظروف لاستيکي ، نيمکت پارک ها ، ميز و صندلي و ... استفاده مي شود .  

  زباله هاي کاغذي و بازگرداني آنها

1- ساختن کاغذ انرژي زيادي لازم دارد زیرا  براي توليد هر تن کاغذ حدود 17 درخت تنومند لازم است و 25 سال طول مي کشد که يک نهال رشد کند و درخت بزرگي بشود.

 2-  در فرآيند بازگرداني کاغذهاي باطله را در آب گرم به صورت خمير در مي آورند و پس از سفيد کردن خمير کاغذ ، از آن براي تهيه کاغذ استفاده مي شود  

بخش ۴                                           طلاي سياه ، اندوخته روبه پايان

نفت : پس از آب ، نفت فراوان ترين مايع در بخش هاي بالايي پوسته زمين است . نفت يک منبع غني از مواد شيميايي است .

 حدود 87% هر بشکه نفت براي سوزاندن و 13% براي ساخت بکار مي رود . بي توجهي در مصرف نفت باعث ورود مقادير زيادي CO₂ در هوا و آلودگي هوا مي شود .
مندليف : «سوزاندن نفت براي توليد انرژي ماند روشن نگه داشتن اجاق گاز با سوزاندن اسكناس است.»

عدم توجه به سخن مندليف :  فراواني ظاهري ، سهولت انبار داري و حمل و نقل ، كاربرد آسان و بهاي ارزان نفت
سوخت هاي فسيلي : به زغال سنگ ، نفت خام و گاز طبيعي ، سوخت هاي فسيلي مي گويند زيرا از فسيل شدن اجساد و بقاياي جانوران و گياهاني به وجود آمده اند كه صد ها ميليون سال پيش مي زيسته اند .

?سوخت هاي فسيلي منابعي تجديد ناپذيرند زيرا تشکيل آنها بسيار آهسته است و سرانجام روزي تمام خواهد شد .

نفت طلاي سیاه : تركيبات مولكولي نفت دو خصلت شيميايي سودمند دارند :

1-    سرشار از انرژي هستند و به هنگام سوزاندن آزاد مي شوند.

2-    مولكول هاي نفت را مي توان به روش هاي شيميايي به يك ديگر تبديل كرد و مواد سودمند به دست آورد .

نفت خام :  نفتي كه از چاه استخراج مي شود و مايعي قهوه اي مايل به سياه كه ممكن است روان يا غليظ باشد

  پالايش نفت خام: به دست  آوردن، مخلوط هایی با نقطه ی جوش تقریبا برابر با استفاده ازتقطير جزء به جزء نفت خام را پالایش گویند .

1- هيدروکربن ها را از نمک ها و اسيد ها  جدا می کنند.

2-  هيدروکربن ها را در کوره تا حدودC ْ 400 گرم مي کنند.

3-  سپس آن را با پمپ به پايين برج تقطير که بيش از 30 متر ارتفاع دارد مي فرستند .

4-  مولکول هاي کوچک تر و سبک تر و زود جوش تر به سوي بالای ستون تقطير مي روند و مولکول ها ي سنگين تر و دير جوش تر به سمت پايين برج مي روند

برش نفتی : به مخلوطی از هیدروکربن ها می گویند که از بخش خاصی از برج تقطیر جدا می شود.
برش گازي نفت : شامل ترکيبهايي با نقطه جوش پايين است . مولکول هاي اين گازها از ۱ تا ۴ اتم کربن دارند .

 برش هاي مايع نفت : که شامل بنزين ، نفت و روغن هاي سنگين تر هستند شامل مولکول هاي ۵ تا 20 کربن هستند .

 برش جامد :  حتي در دماهاي بالا بخار نمي شوند مولکول هايي با بيش از 20 اتم کربن هستند .  

ته مانده : مولکول ها یي سنگين که دمای جوش بیش تر از 370درجه دارند به گاز تبدیل نمی شوند و به صورت مایعی غلیظ از پايين برج جدا مي شوند  مانند قیر

LPG : نفت گاز مایع شده که از آن برای پر کردن کپسول های گاز مایع استفاده می شود .

  شيمي آلي : شيمي  ترکيب هاي کربن را مي گويند .  

  هيدروکربن : ترکیباتی که فقط از هیدروژن و کربن تشکیل شده اند مانند  C₄H₁₀

هيدروکربن هاي سير شده : هر اتم کربن با چهار پيوند به چهار اتم ديگر متصل شده است در ساختار آن ها پیوند دوگانه= یا سه گانه  وجود ندارد  

 آلکان ها: هيدروکربنهایي سير شده با فرمول عمومی  C_nH_2n+1 می باشد .

 نام آلکان ها از دو بخش تشکيل شده است .

 بخش اول:  تعداد اتم هاي کربن         و             بخش دوم لفظ " ان " است.

متان – اتان – پروپان – بوتان – نپتان - هگزان – هپتان – اوکتان – نونان – دکان

آلکان ها ی راست زنجير : هر اتم كربن به يك يا دو اتم كربن ديگر متصل است .

شاخه دار :  يك يا چند اتم كربن با سه  يا چهار  اتم كربن ديگر متصل است .

 هم پار يا  ايزومر:  مولکول هايي که فرمول مولکولي يکسان دارند ، اما فرمول ساختاری (آرايش اتم ها) در آنها متفاوت است .

?آلکان هايي که چهار يا تعداد بيش تري اتم کربن داشته باشند داراي ايزومر هستند .

 ويژگي هاي مهم آلكان ها :

  1- همه ي آلکان ها ، گازها ، مايع ها يا جامدهايي بي رنگ هستند

2-  با افزايش تعداد کربن  نقطه ذوب و جوش و گرانروي افزايش مي يابد .

3-  همه ي آلکان ها در هوا با شعله زرد – آبي تميزي مي سوزند .  

گران روی (ویکوزیته ) : میزان مقاومت یک مایع برای جاری شدن را گران روی می گویند.

?در بین ایزومرهای یک ترکیب هر چه تعداد شاخه های فرعی بیش تر باشد دمای ذوب و جوش کم تر می شود .

? در آلکان ها  هر چه تعداد کربن بیش تر  نیروی جاذبه بین مولکولی قوی تر است .

  سوختن کامل هيدروکربن ها ( اکسیژن کافی) : 

انرژي نوراني و گرمايي( (KJ/mol + آب + CO₂ à O₂ + هيدروكربن

 سوختن ناقص (اکسيژن کافي نباشد) : 

انرژي نوراني و گرمايي( (KJ/mol + آب + COوCO₂ à O₂ + هيدروكربن

?در صورتي که اکسيژن باز هم کمتر شود ، مقداري دوده به عنوان فرآورده هاي فرعي توليد مي شود .  

? در بین آلکان ها ، با افزایش تعداد کربن ، گرمای سوختن به ازای یک گرم آلکان کم تر می شود

کراکينگ:  شکستن مولکول هاي  بزرگ و کم مصرف به مولکول هاي کوچک تر  و مفید تر را گویند

? برا ي نمونه ممکن است يک مولکول با 16 اتم کربن شکسته شود و دو مولکول با ۸ اتم کربن به وجود آيد .

?در عمل مي توان مولکول هايي را که از ۱ تا 14 يا تعداد بيش تري اتم کربن دارند ، از راه کراکينگ مولکول هاي بزرگ تر بدست آورد .

? مولکول هاي ۵ تا ۱۲ کربنه براي استفاده در بنزين سودمند هستند . به طور معمول بيش از يک سوم نفت خام کراکينگ مي شود .

? در سال ۱۹۱۳ ، شيميدان ها فرآيند کراکينگ را براي شکستن مولکول هاي نفت چراغ به مولکول هاي کوچک تر طراحی کردند .

انواع کراکینگ :

1- کراکینگ گرمايی :

در اين فرآيند ، مولکول ها به وسیله ی گرما ، در دمای حدودC  ْ 700 شکسته گرم مي شوند مانند کراکینگ نفت چراغ مي شود

 2- کراکينگ کاتاليزي: در این روش مولکول ها در دمای کم تری( دماي Cْ 500  به جايC ْ700) و با افزودن کاتاليز گرماي مناسب مانند آلومينيوم اکسيد (AL₂O₃ )  شکسته مي شوند.بازده اين فرآيند بالاتر بوده و از نظر مصرف انرژي کارايي بهتري دارد.  

 کاتالیزگر :  ماده ای است که سرعت واکنش های شیمیایی را افزایش داده ولی خود در پایان باقی می ماند .

 عدد اوکتان: عددي بین صفر تا صد براي بيان کردن ميزان خوش سوزي يک هيدروکربن است .

? عدد اوکتان ایزواوکتان که یک ترکیب شاخه دار است 100 می باشد .

? عدد اوکتان هپتان راست زنجیر  0 می باشد .

?هرچه عدد اوکتان بزرگتر باشد خواص ضد کوبش بنزين بيشتر است و بنزين مرغوب تر است .

? بنزيني که بيشتر از آلکان هاي راست زنجير مانند هگزان ، هپتان ، و اوکتان تشکيل شده است ، به آساني مي سوزد و موجب کوبش (تق تق کردن ) موتور مي شود .
? يک راه نسبتاً ارزان براي بالا بردن عدد اوکتان افزودن تترا اتيل سرب ₄(C₂H₅) pb به بنزين است . ولی به علت اثر های زیان آور سرب به محیط زیست ، دیگر استفاده نمی شود .  

آلکن ها :  هيدروکربنهایي سير نشده با فرمول عمومی C_nH_2n می باشد و پیوند دوگانه C=C دارند اتن (اتيلن ) ساده ترين عضو آلکن هاست.

 آلکین ها :  هيدروکربنهایي سير نشده با فرمول عمومی C_nH_2n-2 می باشد و پیوند سه گانه  دارند اتين(استيلن )  ساده ترين عضو آلکين هاست .

? واکنش پذيري هيدروکربن هاي سير نشده ، بيشتر از آلکان ها است .  

مشتق هیدروکربن ها : اگر به جای یک یا چند اتم هیدروژن در هیدروکربن ، عنصر هایی مانند اکسیژن ، نیتروژن ، کلر یا گوگرد جایگزین شود . ترکیب به دست آمده را مشتق هیدروکربن می گویند .

پتروشيمي: مطالعه فراورده هایی که از نفت به دست می آیند .

  فرآورده هاي پتروشيميايي : امروزه بسياري از اشياء و مواد متداول ساختني هستند که به وسيله صنايع شيميايي از نفت يا گاز طبيعي به دست مي آيند . اين ترکيب ها را فرآورده هاي پتروشيميايي مي نامند .

?برخي از اين مواد مثل پاک کننده ، حشره کش ها و مواد دارويي و آرايشي به طور مستقيم استفاده مي شوند ولي بيش تر اين مواد به عنوان ماده اوليه در توليد ترکيب هاي ديگر به ويژه پلاستيک ها بکار مي روند .  

  کاربرد اتن در پتروشيمي :يکي از آلکن هاي مهم صنعتي اتن است . واکنش پذيري پيوند دو گانه در اتن بسيار زياد است . از اين رو به آساني مي توان آن را به بسياري از فرآورده ها ي سودمند تبديل کرد . براي مثل وقتي که يک مولکول آب با پيوند دوگانه ي يک مولکول اتن واکنش مي دهد اتانول که يک ترکيب سيرشده است و کاربردهاي بسيار زيادي دارد تشکيل مي شود .  

  اتانول (اتيل الکل ) : به مقدار زياد به عنوان حلال در روغن هاي جلا و عطر ها ، در تهيه بسياري از اسانس ها و مواد دارويي استفاده مي شود

پلیمر یا بسپار : از اتصال تعداد زیادی مولکول کوچک و یکسان ، یک مولکول بسیار بزرگ به دست می آید که به آن بسپار یا پلیمر می گویند.

  پلي تن (پلي اتيلن ): یک پلیمر معروف و پر استفاده است که از مولکول های اتن به دست می آید واکنش تولید آن به صورت زیر است

 پلي تن (پلي اتيلن ): در ساخت کيسه هاي پلاستيکي و ورقه ها ي بسته بندي استفاده مي کنند و يکي از بسپارهاي (پليمرهاي ) مهم صنعتي است .

جايگزين نفت:  يکي از جايگزين های  احتمالي نفت ، توليد سوخت مايع از زغال سنگ است . انرژي هسته اي ، انرژي خورشيدي ، انرژي باد ، انرژي موج هاي دريا و انرژي زمين گرمايي هم مي توانند مناسبي براي تامين انرژي باشند . همچنين گاز طبيعي که بيشتر CH₄ است و به صورت فشرده در مخزن هاي CNG که قابل پر شدن دوباره هستند را مي توان به عنوان سوخت خوردروها جايگزين کرد .