اندازه گیری سخــــتی آب

سختی آب:

عناصر ایجاد کننده سختی آب

صابون عمدتا توسط کلسیم و منیزیم قابلترسیب است، ولی به غیر از آن‌ها فلزات دیگری نظیر آلومینیوم، آهن، منگنز، استرانسیم و روی نیز در ایجاد سختی آب شرکت می‌کنند، ولی از این نظر که دو عنصراولی در مقادیر زیاد در آبهای طبیعی وجود دارند، لذا سختی آب بطور عمده بر اساس ایندو سنجیده می‌شود. ولی با وجود این، اگر مقادیر فلزات دیگر قابل توجه باشد، بایدآن‌ها را نیز محسوب داشت.

محاسبه سختی آب: مقدار سختی آب، برحسباکی‌والانهای کربنات کلسیم آن‌ها محاسبه و بیان می‌شود.

تقسیم بندی سختی آب: سختی آب را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد:

سختی موقت
سختیموقت (Temporary Hardner) را سختی کربناتی (Carbonate Hardner) نیز می‌نامند. اینسختی، مولود بی‌کربنات کلسیم و منیزیم است که عمدتا به کمک حرارت و یا ازدیاد PH کاهش می‌یابد.

سختی دائم
سختی دائم (Permanent Hardner) را سختی غیرکربناتی (Noncarbonate Hardner) نیز می‌نامند. این سختی، با حرارت دادن قابل حذف نیست.


اهمیت سختی آب: مقدار سختی آب، علاوه بر اینکه در آبهای صنعتیاهمیت وافر دارد، از نظر بهداشت عمومی نیز اهمیت خاصی دارد. کلسیم که یکی از عواملسختی آب است، در رشد استخوان و حفظ تعادل بدن دخالت داشته، ولی به‌‌ همان اندازه، سولفات کلسیم به علت کمی قابلیت هضم، ناراحتیهایی در دستگاه هاضمه بوجود می‌آورد. گاهی توصیه می‌شود که جهت تامین بهداشت و سلامت مصرف کنندگان، آهک به آب آشامیدنیافزوده شود. بعضی دانشمندان معتقدند، بهتر است کلسیم و منیزیم لازم بدن توسط غذاتامین شود و حتی‌الامکان از آبهای سبک برای شرب استفاده شود. باید توجه داشت که بدننسبت به سنگینی موجود در آب مورد مصرف خود حساسیت دارد، چنانچه این نوشیدنی تغییریابد، ممکن است در دستگاه گوارش ایجاد اخلال نماید و این موضوع را به اصطلاح آب به آب شدن می‌گویند.


واحدهای بکار رفته در سختی آب

در صورتیکه مقادیر کاتیونهای مختلف برحسب میلی گرم بر لیتر (ppm) در دست باشد، معمولا جهتسهولت، به کمک فاکتورهایی که از تقسیم وزن مولکولی کربنات کلسیم به وزن اتمی هر یکاز عناصر بدست آمده، کلیه این مقادیر برحسب کربنات کلسیم محاسبه و بیان می‌گردد. سختی آب، معمولا بر حسب ppm یعنی mg/lit بیان می‌شود. علاوه بر این، واحدهایآلمانی، انگلیسی، فرانسوی، آمریکایی را نیز در بیان آن بکار می‌برند.

نکته: برای شناسایی منیزیم شناساگر اریو کروم بلاک تی بسیار مناسب است. این شناساگر صرف نظر از اینکه ظرفیت فلز چه باشد با یون کلسیم و یون منیزیم تی‌تر می‌شود. و به این دلیل که مقدار کلسیم در آب بیشتر از منیزیم اگر شناساگر اریو کروم بلاک تی را بطور مستقیم در آب بریزیم و تیتراسیون را انجام دهیم پاسخ مطمئنی به دست نمی‌دهد، بنابراین بهتر است ابتدا کلسیم را با منیزیم توسط کمپلکس هم ارزی مانند Mgy -۲ (اتیلن دی آمین) جایگزین نمائیم.