عنوان صفحه
فصل اول : آشنايي با وسائل و مواد آزمايشگاهي و تعيين درصد خطاهاي آنها
1ـ1 شناسايي برخي وسائل شيشهاي و كاربرد آنها....................................................... 17
1ـ1ـ1 تميز كردن وسائل شيشهاي............................................................................... 25
1ـ1ـ2 نكات ويژهاي در مورد ظروف شيشهاي اندازهگيري حجم............................................ 25
1ـ2 وسائل اندازه گيري دما........................................................................................ 26
1ـ3 وسائل اندازه گيري دانسيته.................................................................................. 27
1ـ4 ترازوها............................................................................................................. 29
1ـ4ـ1 حساسيت ترازو............................................................................................... 33
1ـ4ـ2 طرز كار با ترازوي 3 اهرمي................................................................................. 34
1ـ5 بكها يا چراغ گازهاي آزمايشگاهي........................................................................ 36
1ـ6 سانتريفوژ......................................................................................................... 39
1ـ7 آشنايي با مواد آزمايشگاهي و علائم ايمني آنها...................................................... 40
فصل دوم: روشهاي كار آزمايشگاهي........................................................................... 54
2ـ1 مسائل ايمني و مقررات آزمايشگاهي.................................................................... 52
2ـ2 روشهاي كار آزمايشگاهي.................................................................................... 52
2ـ2ـ1 روش وارد كردن لوله شيشهاي در داخل درپوش لاستيكي سوراخدار.......................... 52
2ـ2ـ2 روش تميز كردن ظروف شيشهاي........................................................................ 52
2ـ2ـ3 روشهاي دفع مواد شيميايي.............................................................................. 52
2ـ2ـ4 روش تهيه محلولها........................................................................................... 53
2ـ2ـ5 روش جمع آوري گازها....................................................................................... 54
2ـ2ـ6 روش نمونه برداري و انتقال مواد جامد.................................................................. 56
2ـ2ـ7 روش انتقال مايعات و محلولها............................................................................. 57
2ـ2ـ8 روش جداكردن جامد از مايع............................................................................... 57
الف ـ روش ته نشيني.............................................................................................. 57
ب ـ روش استفاده از كاغذ صافي................................................................................ 58
ج ـ روش جداسازي با استفاده از سيستم خلا.............................................................. 59
د ـ روش سانتريفوژ.................................................................................................. 59
2ـ2ـ9 روش آماده سازي هود روميزي............................................................................ 60
2ـ2ـ10 روش گرم كردن مايعات و جامدات....................................................................... 60
الف ـ گرم كردن لوله آزمايش با شعله........................................................................... 60
ب ـ گرم كردن ارلن ماير با شعله................................................................................. 61
ج ـ گرم كردن بشر با شعله........................................................................................ 61
دـ حمام آب گرم....................................................................................................... 61
2ـ2ـ11 روش تبخير مايعات......................................................................................... 61
الف ـ تبخير مايعات غير قابل اشتعال............................................................................ 62
ب ـ تبخير مايعات قابل اشتعال.................................................................................... 62
2ـ2ـ12 روش گرم كردن جامدات .................................................................................. 62
الفـ خشك كردن يا گداختن كروزهها............................................................................ 62
ب ـ گداخته كردن محتويات داخل كروزه در غياب هوا........................................................ 63
ج ـ مشتعل كردن محتويات داخل كروزه......................................................................... 63
2ـ2ـ13 روش اندازه گيري حجم.................................................................................... 63
الف ـ خواندن هلالي سطح مايع................................................................................. 63
ب ـ استفاده از پيپت................................................................................................ 64
ب ـ1 آماده سازي پيپت............................................................................................. 64
ب ـ 2 پر كردن پيپت.................................................................................................. 65
ب ـ3 خالي كردن پيپت.............................................................................................. 65
ب ـ4 تميز كردن پيپت................................................................................................ 66
ج ـ حجم سنجي يك مايع يا يك محلول........................................................................ 66
ج ـ1 آماده سازي بورت.............................................................................................. 67
ج ـ 2 آماده كردن محلول و تنظيم حجم آن در داخل بورت.................................................. 67
ج ـ 3 كاربا بورت....................................................................................................... 67
ج ـ 4ـ اضافه كردن تيترانت به ظرف محتوي نمونه............................................................ 69
2ـ3 گزارش نويسي ................................................................................................. 70
2ـ4 شيشه گري...................................................................................................... 76
2ـ4ـ1 دستور كار با لولههاي شيشهاي......................................................................... 76
2ـ4ـ2 شكل دهي لولههاي شيشهاي.......................................................................... 78
الف ـ عمليات اتصال................................................................................................. 78
ب ـ عمليات برش نقطهاي ........................................................................................ 78
ج ـ عمليات خم كردن............................................................................................... 78
د ـ توپي يا حبابي كردن............................................................................................ 78
2ـ4ـ3 عمليات مهم شيشهگري در آزمايشگاه................................................................ 79
الف ـ بريدن و صيقلي كردن........................................................................................ 79
ب ـ ساختن قطره چكان........................................................................................... 80
ج ـ خم كردن........................................................................................................... 81
دـ ساختن لاوريا گازشوي.......................................................................................... 82
هـ ـ متصل كردن لولههاي پيركس در آزمايشگاه.............................................................. 83
هـ ـ 1 اتصال به شكل T............................................................................................. 83
هـ ـ 2 اتصال به شكلY.............................................................................................. 84
فصل سوم آزمايشها
3ـ1 اندازه گيري و محاسبه خطاهاي آزمايشگاهي.......................................................... 85
3ـ1ـ1 محاسبه صحت و خطاي نسبي در يك اندازهگيري................................................... 86
3ـ1ـ2 محاسبه دقت آزمايش....................................................................................... 86
3ـ1ـ3 مقايسه صحت 2 وسيله شيشهاي..................................................................... 86
الف ـ تعيين درصد صحت پيپت حبابدار نسبت به استوانه مدرج......................................... 87
ب ـ تعيين درصد صحت پيپت مدرج نسبت به استوانه مدرج.............................................. 87
3ـ2 محلول سازي.................................................................................................... 89
3ـ2ـ1 جرم مولي و موازنه.......................................................................................... 89
3ـ2ـ2 مفهوم مول..................................................................................................... 89
3ـ2ـ3 ظرفيت........................................................................................................... 90
3ـ2ـ4 مفاهيم غلظت................................................................................................ 92
الف ـ مفهوم غلظت وزني (C) ................................................................................... 92
ب ـ مفهوم غلظت درصدي......................................................................................... 93
ج ـ مفهوم غلظت مولي يا مولاريته (Cm)...................................................................... 94
3ـ2ـ5 مفهوم اكي والان گرم (هم ارز گرم)..................................................................... 94
3ـ2ـ6ـ مفهوم نرماليته............................................................................................... 95
الف ـ محاسبه نرماليته يك اسيد غليظ......................................................................... 96
ب ـ محاسبه نرماليته اسيد يا باز مجهول...................................................................... 96
ج ـ محاسبه نرماليته پس از رقيق شدن اسيد يا باز........................................................ 97
3ـ2ـ7 خلاصه كردن معادلات محلول سازي .................................................................... 97
3ـ2ـ8 مولاليته......................................................................................................... 98
3ـ2ـ9 كاربرد درصد وزني ـ وزني................................................................................... 102
3ـ2ـ10ـ كاربرد درصد وزني ـ حجمي............................................................................. 103
3ـ2ـ11ـ كاربرد درصد حجمي ـ حجمي.......................................................................... 103
3ـ3 تيتراسيون (اندازه گيري حجمي اسيد و باز)............................................................. 107
الف ـ استاندارد كردن سود يا تعيين دقيق نرماليته سود................................................... 108
ب ـ سنجش كلريدريك اسيد با سود استاندارد شده....................................................... 108
ج ـ تعيين درصد خلوص استيك اسيد در سركه با استفاده از تيتراسيون.............................. 108
3ـ4 تيتراسيون اكسايش ـ كاهش (منگانومتري) و تعيين ارزش حجمي آب اكسيژنه............... 112
3ـ4ـ1 تعيين مقدار اگزاليك اسيد و اگزالاتهاي محلول........................................................ 113
3ـ4ـ2 تعيين ارزش حجمي آب اكسيژنه با استفاده از تيتراسيون........................................ 114
3ـ5 تعيين و محاسبه سختي آب................................................................................. 117
3ـ5ـ1سختي موقت.................................................................................................. 118
3ـ5ـ2 سختي دائم................................................................................................... 119
3ـ5ـ3 سختي كل..................................................................................................... 119
3ـ5ـ4 واحد اندازه گيري سختي................................................................................... 119
3ـ5ـ5 اندازگيري سختي دائم...................................................................................... 121
3ـ5ـ6 روش محاسبه سختي دائم............................................................................... 122
3ـ5ـ7 روش محاسبه سختي موقت............................................................................. 123
3ـ6 آزمايش تعيين دانسيته........................................................................................ 125
3ـ6ـ1 اندازهگيري دانسيته جامدات............................................................................... 127
الف ـ اندازهگيري دانسيته فلزات نامحلول در آب.............................................................. 127
ب ـ اندازهگيري دانسيته مواد جامد محلول در آب (نمكها)................................................. 128
3ـ6ـ2 اندازهگيري دانسيته مايعات خالص....................................................................... 129
3ـ6ـ3 اندازه گيري دانسيته محلولها............................................................................. 130
3ـ6ـ4 اندازه گيري دانسيته گازها................................................................................. 131
3ـ6ـ5 اندازه گيري دانسيته جامدات داراي اشكال منظم................................................... 132
3ـ6ـ6 اندازه گيري دانسيته جامدات داراي اشكال هندسي نامنظم .................................... 133
3ـ7 آزمايش تعيين وزن اتمي منيزيم............................................................................ 136
محاسبات.............................................................................................................. 138
3ـ8 طيف شعله عناصر.............................................................................................. 142
3ـ8ـ1 ايجاد رنگ در شعله.......................................................................................... 143
الف ـ بررسي رنگ شعله نمكها.................................................................................. 146
ب ـ بررسي چگونگي پوشانندگي رنگهاي پررنگتر طيفهاي فلزات....................................... 147
ج ـ شناسايي بعضي از غير فلزات با تست شعله.......................................................... 148
3ـ8ـ2 تفسير رنگ شعله بعضي از عناصر و ساختار اتمي آنها............................................ 149
3ـ9 آزمايش تعيين عدد آووگادرو................................................................................... 152
3ـ9ـ1روش اول......................................................................................................... 153
3ـ9ـ2 روش دوم....................................................................................................... 155
3ـ9ـ3 روش سوم..................................................................................................... 157
3ـ9ـ4 روش محاسبه حجم گاز در شرايط استاندارد (STP)................................................ 160
3ـ9ـ5 محاسبه حجم يك مول گاز بوتان......................................................................... 161
3ـ9ـ6 محاسبه ثابت آووگادرو....................................................................................... 162
3ـ10 آزمايش قانون جرم............................................................................................ 165
الف ـ تهيه مس نيترات از مس.................................................................................... 166
ب ـ تبديل نيترات به مس كربنات................................................................................. 167
ج ـ تبديل مس كربنات به مس كلريد............................................................................ 167
د ـ تبديل مس كلريد به مس هيدروكسيد و مس اكسيد................................................... 168
هـ ـ تبديل مس هيدروكسيد و مس اكسيد به مس سولفات و مس اوليه............................ 168
3ـ11 آزمايش تعيين جرم مولكولي گازها....................................................................... 170
3ـ12 آزمايش تعيين جرم مولكولي از طريق نزول نقطة انجماد .......................................... 176
3ـ12ـ1 تعيين نقطه انجماد نفتالين.............................................................................. 178
3ـ12ـ2 تعيين ثابت نزول نقطه انجماد نفتالين................................................................. 179
3ـ12ـ3 تعيين جرم مولكولي گوگرد............................................................................... 180
3ـ13 آزمايش تعيين گرماي انحلال پتاسيم نيترات........................................................... 182
3ـ14 آزمايش تعيين گرماي واكنش اسيد و باز................................................................ 188
3ـ15 اندازه گيري سرعت واكنش در غلظتها و دماهاي مختلف........................................... 191
3ـ15ـ1 اثر غلظت بر روي سرعت واكنش....................................................................... 193
3ـ15ـ2 اثر دما برروي سرعت واكنش............................................................................. 195
3ـ16 آزمايش تعيين ثابت تعادل يك واكنش شيميايي...................................................... 197
3ـ17 آزمايش تشكيل پيلها........................................................................................ 206
3ـ17ـ1 تعريف نيروي الكتروموتوري (EMF)...................................................................... 211
3ـ17ـ2 الكترود استاندارد هيدروژن............................................................................... 212
3ـ17ـ3 پتانسيل نيم پيل............................................................................................ 213
فصل چهارم آزمايشهاي تكميلي
4ـ1 جداكردن يونها با استفاده از كروماتوگرافي كاغذ........................................................ 223
4ـ2 تركيبات يوني كووالانسي ـ واكنشهاي يوني............................................................ 231
4ـ3 آزمايش كاهش اكسيدهاي فلزي........................................................................... 237
الف ـ احياي مس اكسيد توسط هيدروژن...................................................................... 238
ب ـ احياي مس اكسيد توسط پودر زغال....................................................................... 240
4ـ4 واكنش باكاتاليزور آنزيمي به روش ميكرو.................................................................. 241
الف ـ تجريه هيدروژن پراكسيد به وسيله كاتالاز.............................................................. 242
ب ـ تجزيه پراكسيد باقيمانده...................................................................................... 243
پيوستها
1ـ جدول تغييرات فشار بخار آب در دماهاي مختلف......................................................... 245
2ـ جدول معرفي عناصر، نماد و عدد اتمي آنها................................................................ 246
3ـ قالب گزارش كار................................................................................................... 251
4ـ منابع................................................................................................................. 253
سایت رشته صنایع شیمیایی...