مراحل تجزیه شیمیایی

شیمی‌ تجزیه با شناسایی ساختار فرمولی ، جدا سازی مواد ، اندازه‌گیری مقدار یک ماده و اجزا تشکیل دهنده آن سروکار دارد. از آنجا که جداسازی و اندازه‌گیری اجزای سازنده اجسام ، بر اساس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها با استفاده از واکنشهای شیمیایی و دستگاههای آزمایشی انجام می‌گیرد، شیمی‌ تجزیه را می‌توان به دو بخش شیمی‌ تجزیه کلاسیک و شیمی ‌تجزیه دستگاهی تقسیم‌بندی کرد. بدیهی است که عملیات شناسایی و اندازه‌گیری به منظور تحقق سه هدف انجام می‌شود:

تعیین خواص کیفی

تعیین خواص کمی‌

تعیین ساختار مولکولی مواد
این دانش بیشتر جنبه عملی داشته و علاوه بر ارتباط با رشته‌های گوناگون شیمی ‌با اغلب رشته‌های مهندسی و علوم نیز پیوندی نزدیک دارد. شیمی ‌تجزیه در سالهای اخیر به دلیل پیدایش نظرات ، روشها و دستگاههای جدید اهمیت بسیار زیادی یافته و در صنایع گوناگون نیاز فراوان به آن احساس شده است. اهمیت این رشته از این ناشی می‌شود که مطالعه هیچ سیستمی ‌بدون دانستن درصد اجزا تشکیل دهنده آن ممکن نیست.

کاربرد شیمی‌ تجزیه در مسائل علمی‌ و صنعتی
پژوهش و توسعه
زمینه‌های پژوهش و توسعه عبارتند از شناسایی اجسام جدید ، پی بردن به ساختار مولکولی و خواص ویژه و طرح روشهایی برای اندازه‌گیری آنها یا شیوه‌هایی جدید برای شناسایی و اندازه‌گیری اجسامی ‌که تکنیکهای تجزیه‌ای مناسبی برای آنها وجود ندارد. همچنین شناسایی اشکالات یک روش و کوشش در برطرف کردن آنها مانند یافتن علل انفجار و مسموم شدن کاتالیزورها ، خوردگی وسایل و سرانجام شناسایی و حذف مواد مزاحم و سمی‌ در محیط کار ، افزایش بازده فراورده و استفاده از فراورده‌های جانبی از جمله موارد دیگر است.

کنترل
با تجزیه مواد اولیه ، واسطه و فراورده ، می‌توان به راحتی هر فرایندی را کنترل کرد و اشکالات فیزیکی ، مکانیکی ، شیمیایی و اقتصادی که در نتیجه تغییرات در مواد اولیه یا مواد اضافه شده حاصل می‌شود، را تشخیص داد. برای مثال ، می‌توان با تجزیه فراورده‌ها ، به دلیل نارضایتی خریداران پی برد، یا اصالت و مرغوبیت یک محصول را ثابت کرد. همچنین با توجه به نتیجه تجزیه مواد اولیه می‌توان برای انتخاب و خرید آنها از بین چند ترکیب پیشنهاد شده ، بهترین نوع را برگزید.

مراحل یک تجزیه شیمیایی
شیمی تجزیه کمی ، یعنی تعیین مقدار ماده شامل پنج مرحله است:

نمونه‌برداری

انحلال نمونه و شناسایی اجزا موجود در آن

جداسازی اجزا مورد نظر برای اندازه‌گیری

اندازه‌گیری اجزا مورد نظر

محاسبه و بحث در مورد نتایج
مشکل‌ترین قسمت یک تجزیه شیمیایی ، جداسازی ماده مورد نظر از دیگر مواد است. این مرحله اغلب مستلزم صرف وقت زیاد و دقت فراوان است. از اینرو ، اهمیت روشهای گزینش‌پذیر و ویژه برای تجزیه کمی‌ و کیفی معلوم می‌شود. در یک روش گزینش‌پذیر ، واکنشگر بکار رفته در شرایط معینی فقط با تعداد انگشت شماری از یونها یا اجسام ترکیب می‌شود. در یک روش ویژه ، واکنشگر بکار رفته در شرایط معین تنها با یک یون یا جسم ویژه ترکیب می‌شود. بنابراین ، در این روشها نیازی به جداسازی مواد خارجی نیست.