تهیه ( سنتز ) نیترو بنزن

این گزارش کار به درخواست آقای علی کعب عمیر در سایت قرار گرفته است .

ساختار مولکولی نیترو بنزن :

مواد لازم : بنزن ، نیتریک اسید غلیظ ( 70 درصد ) ، سولفوریک اسید غلیظ ( 98 درصد )

احتیاط :  با دستکش و زیر هود با سولفوریک اسید و نیتریک اسید کار کنید . در صورت ریختن اسید ، سدیم بی کربنات یا سدیم کربنات جامد روی آن بپاشید .

خطر : نیتریک اسید ، یک اکسنده قوی است . از تنفس بخارات آن و تماس با پوست بدن و چشم اجتناب کنید . سولفوریک اسید یک ماده شدیداً جاذب الرطوبه است و سبب سوختگیهای جدی می شود .

روش کار :

در یک بالن ته گرد ( 250 میلی لیتری ) ، 5/15 میلی لیتر نیتریک اسید غلیظ بریزید و به آن ، در حال همزدن و به آرامی ، 5/12 میلی لیتر سولفوریک اسید غلیظ بیفزایید . مخلوط را در حمام آب و یخ قرار دهید و وقتی دمای مخلوط به 50 درجه سانتیگراد رسید ، 5/8 میلی لیتر بنزن را کم کم ( هر بار حدود 2 میلی لیتر ) به مخلوط اضافه کنید و به طور مداوم مخلوط را به هم بزنید . در طول افزودن بنزن ، دمای واکنش نباید از 55 درجه بیشتر شود . سپس با قرار دادن یک مبرد ، مخلوط را در حمام آبی که دمای آن حدود 60 درجه است ، رفلاکس ( بازروانی ) کنید و گاهی مخلوط را تکان دهید . پس از 45 دقیقه واکنش انجام شده است . آنگاه محتویات بالن را در 80 میلی لیتر آب بریزید و به خوبی هم بزنید . بدین ترتیب اسید تا حد امکان از لایه نیترو بنزن جدا می شود و در لایه آبی قرار می گیرد . لایه آبی را جدا کنید . نیترو بنزن را در قیف جدا کننده بریزید و آن را سه بار ، هر بار با 10 میلی لیتر آب ، بشویید . پس از آن ، 4 بار ، هر بار با 10 میلی لیتر محلول رقیق سدیم کربنات 7 درصد شستشو دهید . ( در هر بار استخراج ، خروج گاز از قیف جدا کننده را مد نظر داشته باشید . ) در آخرین استخراج نباید ، گاز CO₂ تولید شود . نیترو بنزن فاقد اسید را بوسیله کلسیم کلرید ، خشک کنید  ( حدود 20 دقیقه ) . سپس آن را در یک بالن صاف کنید و با سوار کردن دستگاه تقطیر خشک ، تقطیر کنید . دمای جوش نیترو بنزن حدود 205 الی 210 درجه سانتیگراد است . نیترو بنزن تقطیر شده را در یک لوله آزمایش که وزن آن را قبلاً به دست آورده اید جمع آوری کنید . توجه داشته باشید که نیترو بنزن بسیار سمی است .

واکنش تهیه نیترو بنزن :