روش تعیین عدد اکسایش

آخرین مطالب

امکانات وب

گفتگوی آنلاین با علیرضا فرزادنیا

روش تعیین عدد اکسایش

عدد اکسایش هر اتم در یک ترکیب ، تعداد بار الکتریکی مثبت یا منفی است که به آن اتم نسبت داده می شود . مثلاً در ترکیب NaCl می دانید که کلر الکترونگاتیو تر است از سدیم ، بنابراین اتم Na یک الکترون از دست داده و اتم Cl یک الکترون کسب کرده است . از آنجا که الکترون بار منفی دارد عدد اکسایش سدیم ( +1 ) و عدد اکسایش کلر را ( -1 ) در نظر می گیریم . مثال دیگر CaF₂: است که در آن اتم Ca دو الکترون از دست داده و هر اتم F یکی از این دو الکترون را دریافت کرده است ، پس عدد اکسایش Ca و F به ترتیب +2 و -1 است . توجه داشته باشید که بار منفی را به اتم الکترونگاتیو تر نسبت می دهیم ، مثلاً در IF ، عدد اکسایش اتمهای F و I به ترتیب -1 و +1 است . زیرا F از I الکترونگاتیوتر است .

قواعد محاسبه اعداد اکسایش : ( موارد استثنائی را به حساب نیاورده ام )

1 ) عدد اکسایش اکسیژن ( O ) را -2 در نظر می گیریم .

2 ) عدد اکسایش هیدروژن ( H ) را +1 در نظر می گیریم .

3 ) عدد اکسایش اتمها در یونهای تک اتمی را برابر بار یون در نظر می گیریم .

مثال : در Na⁺¹ و Al⁺³ و S^-2 اعداد اکسایش اتمها به ترتیب +1 و +3 و -2 می باشد .

4 ) عدد اکسایش مربوط به اتمهای موجود در گروه اول ( فلز های قلیایی ) در ترکیبهای آنها برابر +1 و در مورد اتمهای مربوط به گروه دوم +2 است . عدد اکسایش اتمهای مربوط به گروه بور ( گروه 13 ) به طور معمول برابر +3 است .

5 ) مجموع اعداد اکسایش اتمها در ترکیبهای خنثی برابر صفر و در یونهای چند اتمی برابر بار یون است.

6 ) عدد اکسایش فلوئور که الکترونگاتیوترین عنصر است در همه ترکیبهای آن ( -1 ) است .

7 ) عدد اکسایش هالوژنها در اغلب ترکیبهای بدون اکسیژن برابر ( -1 ) است .

دو استثناء :

1 ) عدد اکسایش اکسیژن در پراکسیدها (H₂O₂ )برابر -1 است .

2 ) عدد اکسایش اکسیژن در OF₂ برابر+۲است . توجه داشته باشید اکسیژن در هیچ ترکیب دیگری عدد اکسایش مثبت ندارد ، زیرا الکترونگاتیوی اکسیژن فقط از فلوئور کمتر می باشد . و در توجیح مورد اول نیز می توان گفت الکترونگاتیوی هیدروژن از اغلب نافلزها کمتر است و اتم این عنصر تنها یک الکترون در تنها لایه ی الکترونی خود دارد .

مثال : در ترکیب ₂(Ca(H₂PO₄ عدد اکسایش P را بدست آورید ؟

چون یک ترکیب خنثی است مجموع اعداد اکسایش اتمها را باید برابر صفر قرار دهیم .

در نظر داشته باشید کل اتمهای داخل پرانتز به دلیل وجود اندیس 2 به 2 ضرب می شوند یعنی این ترکیب دارای 8 اکسیژن ، 2 فسفر و 4 هیدروژن است . با توجه به قواعد گفته شده داریم :

x = ( +2) + 2 [ 2(+1)+x+4(-2)] => x = +5

مثال : در ترکیب NO₂⁺¹ عدد اکسایش N را بدست آورید ؟

ترکیب ما یک بار مثبت دارد ، بنابراین مجموع اعداد اکسایش اتمها را باید برابر +1 قرار دهیم .

X+2(-2)=+1=> x=+5

چند سايت مفيد در اين رابطه به شما كمك مي كند :

توضیح جامع و کامل در مورد عدد اکسایش